Hayata Dair

Tango terimleri

Tango Terimleri - Tango Terminology

Abrazo: embrace Tangoda tutuş, sarılma..

Adelante: forward İleri, öne. (örneğin: ocho adelante: öne sekiz- bkz: atras)

Adorno: embellishment Süsleme. Adımları ya da figürleri daha gösterişli kılmak için yapılan dekoratif hareketler.

Aficionado: aficionados, affectionate devotee, fan, enthusiast. Tutkun, seven (Tango tutkunu gibi)

Aguja: needle İğne. Bayan, ön-yan-geri adımlar ile erkeğin etrafında dönerken (molinete) erkeğin pivot olmayan ayağının ucuyla zeminde yaptığı süslemeler.

http://www.youtube.com/watch?v=JIl4W1ZNLf4

Al costado: to the side, sideways, to the flank Yana, yan tarafa

Amague: feint Aldatma, kandırma. Bayanın adım atmadan önce kendi isteğiyle veya erkeğe yapacağı gancho’ya alternatif olarak ya da eksenli dönüş sırasında erkek tarafından verilen kontra hareketi sonucu sabit bacağına yaptığı “gancho” hareketi bir “amague” dir. Bayanlar tarafından sıklıkla kullanılır.

http://learn-to-tango.com/tag/amague/

Apilado: heaping/stacking Bir tür yakın tango tutuşu. Milonguero tarzı olarak da anılır. Partnerler üçgeni muhafaza ederken birbirlerine göğüs üzerinden yaslanarak dans ederler. Bu stilde her iki partner de birbirine sağ yanaklarını yaslarlar ve dizler neredeyse düzdür. Bu dans türü Carlos Gavito ismiyle anılır. Bayanın kolu erkeğin boynundan sırtına doğru dolanır. Minimal figürler yapılır. Canyengue tarzı ise benzer türde bir yakın tutuş tango türü olup dizler nispeten daha kırılmış olarak dans edilir.

http://www.virtuar.com/tango/articles/2006/apilado_position.htm

http://www.youtube.com/watch?v=M0ceFYKFbjE

http://www.youtube.com/watch?v=br3eEbzzbVY

Arrastre: drag, pull Sürükleme, süpürme.

http://www.videoclipscristianos.com/videos/yt-7PiaGineSOg

Arrepentida : Repentant Pişmanlık. Fikir değiştirme. Bir hareketi yapmaktan vazgeçip kendine yer açmak için başka bir yöne ilerleme. Bu hareket ,genelde kalabalık bir pistte kendine yer açmak için kullanılsa da artık tangonun standart hareketleri arasında yerini almıştır.

http://www.youtube.com/watch?v=r4jSiXPlLNU (örnek, 1.40 sn.den sonra)

Atras: backwards Geriye, arkaya. (Ocho atras: Geriye sekiz – bkz: adelante)

Barrida: sweep Süpürme. Bir partnerin ayağını kendi ayağıyla, temas kesmeden taşıma.

http://www.youtube.com/watch?v=uKyZeOLskQ8

Bicicleta: bicycle Bisiklet. Erkeğin “barrida” yapar gibi bayanın ayağını dikey olarak kaldırarak yaptığı dairevi hareket. http://www.youtube.com/watch?v=FtOXEzN1uEI (24. saniye)

Boleo (bkz: voleo): volley Fırlatma, atma. Dizler yapışık şekildeyken genellikle tek eksende serbest ayakla diğer ayağa yapılan süsleme hareketi. Bu hareket sırasında oluşan kamçı efektine “latigazo” denir.

http://www.youtube.com/watch?v=iQzmz0IL82I

Cabeceo : nodding Arjantin’de geleneksel olarak baş ve gözle yapılan dansa davet hareketi. Kelime, “Cabeza (baş)” kelimesinden gelmektedir.

Cadena : chain, enchainment Zincir(leme). Dönerek ve peş peşe aynı figürler tekrar edilerek yapılan hareket..

http://www.dancetutor.com/t3st5934.htm

http://www.youtube.com/watch?v=qa8jk3sFN5o

Cadencia : cadence Genellikle eş ile aynı ritmi tutturmak ya da sıkışıklıktan kurtulmak için müzikle birlikte yapılan ağırlık değiştirme ya da beşik hareketidir.

http://www.youtube.com/watch?v=12dwjahEeSo

Calesita : merry-go-round, carousel Atlıkarınca. Erkeğin, bayanı askıya alıp pivot ayağı üzerinde sabit tutarken bayanın etrafında dönmesi.

http://www.youtube.com/watch?v=HCBzS0qMpcU

Canyengue Stili: 1900’lu yıllarda daha çok alt tabakanın kullandığı bir stil olup günümüzde kendine özgü bir tango stili olarak kullanılmaktadır. Bu tangonun en genel özellikleri, eğlenceli ve işveli olmasının yanında, müziği öne çıkararak kırılmış dizlerle ve erkeğin sağ, bayanın sol yanağını partnerine yapıştırarak yakın tutuşla olarak dans edilmesidir.

http://www.youtube.com/watch?v=JtTGni9kGYM

http://www.youtube.com/watch?v=aZHNQqdMI7w

Caricia: Caress okşamak. Bayanın ayağı ya da bacağı ile erkeğin bedenini hafifçe okşayarak yaptığı süsleme hareketi.

Carousel: Atlıkarınca (bkz. Calesita. Veya “Molinete con sacadas.”) Bayan erkeğin etrafında ön-yan-geri adım kombinasyonları ile dönerken (molinete) erkeğin “sacada” yapması.

http://www.youtube.com/watch?v=UQQp37USxAA

Carpa (bkz: Inclinada veya puente): tent (inclination, bridge) Çadır (carpa), yaslanma (inclinada) veya köprü (puente) anlamına gelmektedir. Bayan erkeğe yaslanırken erkeğin geri adım atması ve bu durumda bayan ve erkeğ,in ters V şeklinde çadır görünümü oluşturması. Gavito bu hareketin en iyi uygulayıcılarından biriydi.

Castigada : castigation, punishment Ceza(landırma). Erkek, koridora /alternatif adıma girerken bacağıyla bayanın dizine temas ederek bayanın bir “amague” ( kendisine “gancho”) yapmasını sağlar. Hareket, her ne kadar erkeğin diz darbesiyle gerçekleşmiş gibi görünse de herhangi bir darbe ya da zorlama olmaz, erkek adımını bayanın ayağının boşalttığı yere koyar. Bayan ise geri adım atmak yerine dizini kırarak diğer bacağına “gancho” ile süsleme yapar.

http://www.youtube.com/watch?v=rxWeNIooCpQ

Colgada : hanging Askı (da kalma). Genellikle bir süpürme (barrida) sonrası erkek ve bayanın vücudunun üst kısmını birbirinden uzaklaştırarak ortak eksende hızlı bir dönüşü ve erkeğin geri adımıyla tamamlanan hareket. Aynı zamanda bayanı tek bir noktada sabit tutmak için hafifçe yapılan koltuk altından kaldırma hareketi.

http://www.youtube.com/watch?v=h4lBLXQRmKs

Compas: Beat, rhythm, Müziğin vuruşu, tempo, ritim.

Corrida: running Koşu. Küçük ve hızlı adımlarla iki vuruş arasına iki adım sığdıracak şekilde atılan tango adımı. http://www.youtube.com/watch?v=mTiuIv8dmok&feature=related

Corte: cut Kesik. Müzik çalmaya devam ederken kısa bir an için adımı durdurarak yapılan figür. Bu figürde erkek gerideki ayağını kırar, öndeki ayağını uzatır. Bayan da bu adıma uyak şekilde öndeki dizini kırar. Genelde bir final pozu (cuarta) olarak kullanılır.

http://www.youtube.com/watch?v=0CynDcEbxeE

Cuarta: pose Finalde yapılan figür.

Cortina: Curtain Perde. Milongada çalınan müzik öbekleri (tanda) arasında geçiş için veya partner değiştirme maksatlı olarak kullanılan, tipik olarak diğer çalınan müziklerden farklı kısa melodi.

Contrapaso (bkz:Rabona, Traspie): change of step. Adım değiştirme. Bu figürde adım atılırken, gerideki ayak diğer ayağın önüne konmak yerine öndeki ayağın arkasına getirilir ve tekrar öndeki ayak ile adıma devam edilir. Genellikle hızlı adım olarak yapılır. Milongada sıklıkla kullanılabilir.

http://www.youtube.com/watch?v=bpJRhda4cfY

Cruzada (bkz: Trabada): Cross. Çapraz. Öndeki ayağın arkadaki ayak önünde çapraz oluşturması durumu. 8’li temel tango adımında bayanın 5. adımı çapraz ayaktır.

http://www.youtube.com/watch?v=jox-KBAQZhU (12. sn)

Cuatro (bkz: Amague): Four Dört. Amague’nin bir diğer adıdır. Yapılan hareket sonucu bacaklar 4 rakamını andırdığı için “cuatro” olarak adlandırılır.

http://www.youtube.com/watch?v=ROmAF2AGAAI

Cucharita: Spoon Kaşık. Bayan özellikle öne sekiz (ocho adelante) yaparken, erkeğin bayanın gerideki ayağını “daldırma” hareketi ile havaya kaldırarak oluşturulan takılma etkisi.

http://www.verytango.com/tango-terms/tango-cucharita.html

Cunita: Craddle Beşik. Yer sıkışıklığından dolayı zaman kazanmak ya da yavaşça yön değiştirmek için yapılan öne arkaya salınım hareketi.

http://www.youtube.com/watch?v=BrhdGnMFhoM

Desplazamiento : displacement Yer değiştirme. Kendi ayağın ya da bacağınla partnerin ayağını ya da bacağının yerini değiştirme. (bkz. Sacada)

Dibujo: Drawing, sketch Çizim. Ayağın ucuyla yerde küçük daireler çizerek yapılan süsleme. (bkz. Firulete, Lapiz, Rulo)

Enganche: Partnerlerden birisinin diğerinin bacağını bacağıyla sarması ya da ayak bileğiyle diğerininkini yakalayarak tutması.

http://www.youtube.com/watch?v=XUuwW8C8AXU

Enrosque: coil, twist. Burgu. Bayan, erkeğin etrafında ön-yan-geri adımlarla dönerken (sarmaşık-grapevine) yaparken erkeğin boştaki ayağını diğer ayağının önüne ya da arkasına kilitleyerek yaptığı dönüş hareketi.

http://www.youtube.com/watch?v=JIl4W1ZNLf4 (önden kilitlemeli burgu- 1:46.sn)

http://www.youtube.com/watch?v=Nkkbh-FHNSI (arkadan kilitlemeli burgu)

http://www.youtube.com/watch?v=QDirfgSkg9o (Önden süslemeli burgu)

Entrada: Entry Giriş. Erkeğin, bayanın ağırlık merkezini değiştirmeyecek ya da yer değiştirmesine (desplazamiento) sebep olmayacak şekilde adımını bayanın ayakları arasına atması.

http://www.youtube.com/watch?v=54hsLwvx1iw (Çift dönüşlü ve süpürmeli giriş. - Entrada con dobles giro y dos barridas – 10. sn)

Espejo: Mirror Ayna. Simetrik hareketler. Partner ile aynı hareketi aynı anda yapmak. Örneğin, aynada sekiz (ochos en espejo) hareketi (Erkek ve kadının aynı anda ön sekiz yapması)

http://www.youtube.com/watch?v=0vmxD12c8qk

Gancho: Hook Kanca. Partnerlerden birinin dizini kırarak hızlı bir şekilde diğerinin bacağına yaptığı çengel hareketi. Bacağın içine ya da dışına yapılabilir.

http://www.youtube.com/watch?v=0vmxD12c8qk

http://www.youtube.com/watch?v=NTZLp5NDNhU

Giro: Turn, gyro, grapevine Dönüş, sarmaşık. Herhangi bir dönüş figürü ya da adımı.

http://www.youtube.com/watch?v=ikasUj94-Bw

http://www.youtube.com/watch?v=p9emHiQVIP0

Inclinada: Tilting Yaslanma. Bkz. Carpa (çadır) , Puente (Köprü)

Lapiz: Pencil Kalem. Ayağın ucu ya da yanıyla yere küçük daireler çizerek yapılan süslemeler. Bu süsleme dururken (1), dönerken (2) ya da bayan erkek etrafında ön-yan-geri adımlarla dönerken (sarmaşık-grapevine) bayanın adımının hemen önünde süpürme hareketiyle yapılabilir (3).

http://www.youtube.com/watch?v=pworR9rjPQo (3)

Latigazo: Lash Kamçı ucu. Boleo (voleo) esnasında bayanın ayağıyla yaptığı kamçı hareketi.

Media Luna: Half Moon Yarım Ay. Erkeğin vücudunu döndürerek bayana geri-yan-ön adım attırarak yarım ay şeklinde bir şekil oluşturduğu figür.

http://www.youtube.com/watch?v=pJa4x97i7CI

Milonga: 1) Tango dans edilen gece. 2) 2/4 temposunda yapılan hızlı bir tango türü.

http://www.youtube.com/watch?v=3LR-Us0-a48

Molinete: windmill Rüzgar Değirmeni. Kadının erkek etrafında yan-geri-yan-ön adımlarla döndüğü hareket.

http://www.youtube.com/watch?v=cDsV1mVyh9Q

Mordida (Sanguchito):bite Isırık. (Sandviç) Erkeğin, iki ayağı arasında bayanın tek ayağını tutar şekilde durduğu pozisyon (bkz. Sanduche).

http://www.youtube.com/watch?v=GnWsZaQjmug (1.12 nci sn.)

Ocho: Eight Sekiz. Sağa ve sonra sola doğru yapılan en temel tango dönüşü. Bu dönüşte “torso” bedenin üst kısmıyla ayrı hareket eder. Öne (ocho adelante/de frente) ya da geriye (ocho atras) yapılabilir.

http://www.youtube.com/watch?v=C12xjIHWJCQ (Ön sekiz – ocho adelante)

http://www.youtube.com/watch?v=O5zQwLPh9tU (Geri sekiz- ocho atras)

Ocho Cortado: Cut Eight Kesik Sekiz. (Kesik ocho). Dönüş yapılırken sekiz tamamlanmaz ve adım geri alınır. Adım geri alınırken, erkek bayana adım atması için yer açar ve pivot dönüşü vererek bayanın çapraz adıma (crusada) geçmesini sağlar. Adı kesik sekiz olmasına rağmen burada yarım bırakılan adım “ocho” değil, ocho sonrası gelmesi gereken “milonete” figürüdür (Ön-yan-geri adım serisindeki yan adım kesilir).

http://www.youtube.com/watch?v=ZSFw10k-eLA

http://www.youtube.com/watch?v=hLARbY3TH9g (40. Sn – 49. sn)

Parada: Stop Durma. Durak. Herhangi bir yöne olan hareketin kesilmesi.

http://www.youtube.com/watch?v=uM-MAiAVqlU (1:00)

http://www.youtube.com/watch?v=ktBUfxgDfI4 (sn. 19)

Parallel System: Paralel sistem. Bayan sağ adımını atarken erkeğin sol adımını attığı ayna görüntüsü oluşturan yürüyüş sistemi. Çarpı/Çapraz (cross) sistemde ise erkek ve bayan aynı adımı (her ikisi de sağ ya da sol) atar.

http://www.youtube.com/watch?v=5UhWp5il5jI (Paralel - 13. Sn)

http://www.youtube.com/watch?v=5UhWp5il5jI (Çapraz – 25. Sn)

Pasada: Passing Over Geçiş. Bu figürde erkek ayağı ile bayana duruş (parada) verir, bayan ise zarif bir dönüşle erkeğin ayağı üzerinden geçer. Bu geçiş sırasında bayan süsleme yapabilir.

http://www.youtube.com/watch?v=63IoZt5WhzU (3:37 parada, 4:30 pasada)

http://www.youtube.com/watch?v=MhbW3PqlrL8 (erkeğin sağ ayağıyla verdiği geçiş)

http://www.youtube.com/watch?v=cLibyovtL6k (erkeğin sol ayağıyla verdiği geçiş)

Patada: Kick Tekme, Vuruş. Genellikle partnerin bacak aralarına atılan tekmeler.

http://www.youtube.com/watch?v=-wGIEMMSY30 (2:28. Saniye)

Picado: Chop Biçme. Dönüşlerde ya da ön adım öncesinde dizi geriye kırıp topuğu keskin bir şekilde havaya kaldırarak yapılan süsleme.

Planeo: Pivot Kayma. Bayan erkeğin etrafında dönerken erkeğin ön adım sonrasında tek ayağı üzerinde dönüş yaparken diğer ayağı ile yeri süpürmesi.

http://www.youtube.com/watch?v=7PiaGineSOg (24. Sn)

Klipte, erkek bayanı çapraza alırken kendi de çapraz girer, sonra öncelikle sol ayakla sacada (yer alma), sonra sırasıyla sağ ayakla giriş (entrada), solla kayma (planeo), ve yine solla sürükleme (arrastre), yapar. Bayana fırlatma (boleo) yaptırır ve çözüm (resolution) uygulayarak figürü bitirir.

Saltito: Small hop Hafif Zıplama.

http://www.youtube.com/watch?v=X5iUKFVk7wI (Salto)

http://www.youtube.com/watch?v=GV_EBIvnKSo (3:44 Saltito)

Sanduche/Sanguchito: Sandwich Sandviç. Erkeğin, iki ayağı arasında bayanın tek ayağını tutar şekilde durduğu pozisyon. (bkz: mordida)

Sentada: Sit Oturma.

http://www.youtube.com/watch?v=vKnU5yCqnsY (1:47)

Tanda: Genelde aynı türden 2, 3 veya 4 şarkıdan oluşan dans müziği öbeği. Tandalar arasında genelde diğer şarkılardan melodik olarak belirgin şekilde ayrılan perde müziği (bkz: cortina) çalınır.

Tijera: Scissors Makas. Genellikle erkek tarafından yapılan bir harekettir. Bacaklardan birinin sabit olan diğerinin önüne getirilerek kros halde genelde bir sonraki adım için bekletildiği figür. Aynı zamanda erkeğin, bayanın sağına ya da soluna adım attığı bacağıyla bayanın bacağının dışına dokunduğu ve kendine arkadan çapraz yaptığı ve aynı zamanda da bu hareketle bayanın bacağını önde çapraza ittiği hareketi de tanımlar. Ayrıca sahne tangosunda bayanın bacaklarını yukarı doğru salladığı; ikinci bacak yükselirken ilk bacağın aşağı indiği bir zıplama hareketidir.

Traspie: Triple Step Üçlü adım. 2 vuruş arasında hızlı adım (senkop – quick step) olarak yapılır. İlk adımdan sonra, ikinci adım öne atılmak yerine öndeki ayağın arkasına çapraz olarak getirilir ve öndeki ayakla üçüncü adım atılır. Aynı yöntem, geri ya da yan adımlarda da kullanılır. Çoğunlukla milonga müziğinde uygulanan bir adımdır.

http://www.youtube.com/watch?v=LvNvr1pPJoI&feature=fvst (42. Sn)

http://www.youtube.com/watch?v=vIzSrGzbOqU (Bu klipteki yan üçlü adımlar çok belirsiz atılıyor.)

Vibora/Viporita: Viper Engerek. Bu figürde erkek sağ ayağını bayanın ayakları arasına yerleştirir ve önce bayanın soluna sonra da ardışık olarak sağ ayağına “sacada” yapar.

Volcada: dip, dunk, capsize Bandırma, batırma, devrilme. Genellikle yakın tutuşta yapılır. Erkek ,bayanı kendi ekseninden uzaklaştırarak aralarındaki temas bozulmadan yıkılıyormuş izlenimi vererek tekrar yakalar ve kendi eksenine geri taşır. Bu durumda bayan boştaki ayağını kullanarak düşer şekilde süslemeler yapabilir. Hareket genelde bayanın “crusada”sı (çapraz) ile tamamlanır. Düzgün bir “volcada” yapılabilmesi için çadır/köprü tekniğinin iyi uygulanması gereklidir.

http://www.youtube.com/watch?v=wbLa3xrVV-k

Voleo: bkz. Boleo.

Zapatazo: Shoe taps Ayak(kabı)ların havada birbirine vurulması ile yapılan süsleme.

Hazırlayan emek veren : Murat Üçüncü'ye teşekkür ederim.

Özet

Tango dansı terimleri İngilizce ve Türkçe karşılığı